Sinds het afnemen van de coronapandemie stijgt het ziekteverzuim met bizarre vormen. Voor dit jaar staat de teller nu op meer dan 5 procent verzuim gemiddeld. Dat komt vooral door aan werk gerelateerde psychische klachten. Dat type verzuim duurt lang. Arbodiensten en verzuimdeskundigen roepen werkenden met klem op om verzuim door psychosociale factoren serieus te nemen.
Hoogste stand in 20 jaar
In sommige sectoren, met name de horeca, het onderwijs en de zorg, is het percentage al langer veel hoger dan 5 procent. Wordt 5 procent gemiddeld de eindstand voor dit jaar, dan zou dat de hoogste stand in 20 jaar zijn. Toen, in 2002, zorgde de Wet Verbetering Poortwachter voor een daling van het verzuim naar 4 procent. Reden: werkgevers werden verantwoordelijk voor de re-integratie van langdurig zieke werknemers.
Op de vraag wat werkgevers en werknemers nu bijna 20 jaar later kunnen doen om het stijgende ziekteverzuim een halt toe te roepen, roep ik werkgevers op om opnieuw meer aandacht aan de werknemer te besteden om ziekteverzuim te voorkomen en zo de dreigende burn-outgolf te reduceren. Inmiddels is een derde van alle verzuim gerelateerd aan psychische klachten.
Psychosociale arbeidsbelasting
Dan gaat het dus vooral om preventie van mentale klachten die te maken hebben met het werk. Vooral werkdruk, werkstress en grote emotionele belasting zijn risicofactoren voor werknemers. Waaronder allerlei vormen van geweld en agressie, ongewenst gedrag en intimidatie. Ook wel psychosociale arbeidsbelasting (psa) genoemd. Het kan allerlei mentale klachten veroorzaken, en ook al bestaande lichte fysieke klachten erger maken.
In extreme gevallen kunnen deze psychosociale problemen leiden tot angststoornissen of gevoelens van somberheid en depressie. Werkgevers moeten extra alert zijn bij thuiswerken en hybride werken, omdat dit kan leiden tot een toename van psychosociale problemen. Werknemers kunnen dan sociale steun van collega’s missen en moeite hebben met het bewaken van een gezonde werk-privébalans.
Werknemers zouden graag zien dat de werkgever maatregelen neemt tegen werkstress en werkdruk. Ook werkgevers zouden daar graag meer tegen doen. Toch weten veel werknemers dat niet. 4 van elke 10 werknemers denkt dat hun werkgever zich niet verantwoordelijk voelt voor de mentale gezondheid. Maar wij hoor juist vaak dat werkgevers zich juist wel verantwoordelijk voelen.
De achterliggende oorzaak: personeelstekort
Toch handelen werkgevers er nog niet naar. Want de achterliggende oorzaak van het oplopende verzuim is niet zozeer de werkdruk en werkstress. Die worden veroorzaakt door personeelstekorten,. De tekorten op de arbeidsmarkt trekken een zware wissel op werknemers én werkgevers. Werkgevers blijven werk opstapelen ondanks het afnemende aantal medewerkers. Dat levert extra werkdruk op voor de overgebleven werknemers.
Vaker, en sneller onderling overleggen
Wat vooral nodig is, is signalen van stress in een vroeg stadium herkennen. Werkgever en werknemer moeten dan samen overleggen hoe ze die stress door het werk kunnen verminderen. Vraag werknemers wat zij nodig hebben. Dat hoeft heus geen urenlang gesprek te zijn, maar aandacht is wel een belangrijk deel van de oplossing.
Wat natuurlijk wel voor een deel kan helpen is ons inhuren voor een stresspreventie workshop. Want hoe mooi zou het zijn als je met één effectieve workshop voor je personeel iedereen tegelijkertijd kunt informeren over burn-out en stresspreventie?