Eén van onze coaches ging drie weken bewust offline. Benieuwd wat dat met Maria deed en wat het ook jou op zou kunnen leveren? Lees haar hele artikel hieronder!
Sinds de smartphone niet meer uit ons leven weg te denken is, staan we steeds vaker constant aan. Letterlijk en figuurlijk. Inmiddels is zo ongeveer ons hele leven ‘ingeblikt’ in dat kleine, slimme apparaat. Sociale contacten onderhouden we via Whatsapp en diverse social media. Voor het doen van boodschappen en bankzaken hoeven we de deur niet meer uit. Thuis en op afstand werken wordt steeds makkelijker dankzij het wereldwijde web. En zelfs als we even niets te doen hebben, pakken we opnieuw die altijd aanwezige telefoon in handen om eindeloos (en vaak doelloos) door allerlei informatie te scrollen. Doordat we ons brein constant blootstellen aan signalen en informatie, vragen we onze hersenen om non stop actief te zijn. Met alle mogelijke gevolgen van dien…
Veelvoorkomende klachten
Onverklaarbare vermoeidheid, slapeloosheid, stress gerelateerde klachten zoals een opgejaagd gevoel en concentratieproblemen zijn tegenwoordig eerder regel dan uitzondering. Deze klachten worden een stuk minder onverklaarbaar als je bereid bent opzoek te gaan naar de oorzaak ervan en de mogelijke rol die je eigen onlinegedrag hierbij kan spelen. Want behalve dat ons brein evolutionair gezien niet in staat is om de dagelijkse overdosis aan signalen en informatie te verwerken1, spelen ook hormonen een belangrijke rol bij het veroorzaken van bepaalde ongemakken. Of je het nu gelooft of niet; elke keer dat we die smartphone in handen hebben, wordt er een beetje cortisol afgegeven. Cortisol is een stresshormoon dat op langere termijn schadelijk is voor onze gezondheid. Tegelijkertijd – hoe paradoxaal het ook mag klinken – maken we tijdens ons mobiele telefoongebruik dopamine aan2. Dit gelukshormoon wordt afgegeven als iets in onze hersenen wordt geregistreerd als fijn, plezierig of ontspannend. Hoe vaker we datgene krijgen, hoe meer we ernaar gaan verlangen en hoe lastiger het is om ermee te stoppen. Als onze hersenen op den duur gewend raken aan dat dopamine-shotje kun je je onrustig gaan voelen wanneer dat stofje uitblijft. Dat geldt niet alleen voor roken, drugs, alcohol, snoepen, seks of andere mogelijke verslavende gewoontes, maar dus ook voor het gebruik van onze smartphone.
Alarmsignalen
Als online coach, adviseur, coördinator, auteur en contentontwikkelaar – voor een groot deel van het jaar werkzaam vanuit het buitenland – ben ik afhankelijk van mijn laptop en smartphone. Zonder internet komt er simpelweg geen brood op de plank. Vanwege de regelmatige afstand vindt ook het contact met mijn familie en vriendinnen grotendeels online plaats. Eind 2019 besefte ik me dat het inmiddels de normaalste zaak van de wereld was geworden om met mijn telefoon op te staan, deze de hele dag door – te pas en te onpas – te checken en ook weer met dat stomme ding naar bed te gaan. En dat zeven dagen per week.
Hoewel ik dagelijks mensen begeleid bij stressklachten, en dus dondersgoed weet wat het effect van ‘constant aan staan’ op ons mentale en fysieke systeem kan zijn, leek ik me weinig zorgen te maken over mijn eigen onlinegedrag. Tot ik mezelf betrapte op een constant licht gevoel van onrust, een vol hoofd en een sterke behoefte om even helemaal niet meer bereikbaar te zijn, voor niemand niet. Een duidelijk signaal van mijn systeem, dat blijkbaar al langer een bepaalde overload ervaarde. De hoogste tijd om daarnaar te luisteren en actie te ondernemen!
Actieplan
Ik legde mezelf het rigoureuze idee voor om drie weken lang mijn online leven aan banden te leggen. In de praktijk betekende dat: geen Whatsapp, geen mail, geen social media (in mijn geval Facebook en LinkedIn) en niet eindeloos door artikelen scrollen.
Mijn offlinetijd zou daarmee dus niet alleen impact hebben op mijn privéleven, maar ook op mijn dagelijkse business. Omdat ik gedurende de offlineperiode in het buitenland zou verblijven, werden de mogelijkheden tot het uitvoeren van mijn werk zeer beperkt en vrijwel onmogelijk. Ik besloot dan ook de lijn door te trekken naar ‘niet bereikbaar’ en drie weken afwezig te zijn.
Voorbereidingsdruk
De week voorafgaand aan mijn offlineperiode ervaarde ik juist een dubbele hoeveelheid onrust. De Perfectionist in mij had het idee dat ik alles in orde achter moest laten, netjes af moest ronden en goed over moest dragen. Ik was dan ook erg druk om zowel privé als zakelijk alle losse eindjes nog even snel aan elkaar te knopen en iedereen op de hoogte te brengen van mijn tijdelijke afwezigheid. Veel zakelijke relaties reageerden positief op mijn initiatief; ze lieten blijken zo’n offline uitdaging zelf ook weleens aan te willen gaan. Sommigen relativeerden mijn inspanningen om de boel zo goed mogelijk achter te willen laten: ‘Joh, over drie weken ben je er toch gewoon weer, maak je niet druk’ of vroegen geïnteresseerd wat ik de komende drie weken dan zou gaan doen. Want ja, wat doe je tegenwoordig nog zonder internet, laptop/tablet of smartphone?
Offline? Go!
De eerste paar dagen waren wat onwennig. Ik merkte dat ik de neiging had om op bepaalde momenten toch weer even mijn telefoon te checken of iets op te willen zoeken. Daarbij was ik nog wat dingen vergeten te melden en te vragen aan een paar collega’s, dus toch nog maar even gauw die laatste whatsappjes de deur uit. Toch viel me mee hoe snel mijn systeem had begrepen dat we de komende tijd ‘uit’ zouden staan.
Na de eerste week ervaarde ik een enorm verschil in de mate van onrust die ik al die tijd daarvoor had gevoeld. In basis ervaarde ik veel meer rust. Het idee dat ik mijn telefoon niet nodig had, deze vaker uit kon laten staan of simpelweg niet overal mee naartoe hoefde te nemen, gaf rust in mijn hoofd en daarmee ook in mijn lichaam. Zodra ik wakker werd waren niet de meldingen op mijn telefoon het eerste waar mijn aandacht naar uitging, maar kroop ik nog even dicht tegen mijn vriend aan, ademde ik vijf keer bewust in en uit of schoten ideeën voor het ontbijt of de dag die voor ons lag spontaan te binnen. Ook voor het slapen gaan hoefde ik niet de ‘schade’ van mijn digitale afwezigheid in te halen, ik was offline en de rest van de wereld om me heen wist dat ook.
Wel merkte ik dat ik in de loop van de tijd het contact, dat ik via whatsapp vaak even snel tussendoor met mijn familie en vriendinnen heb, mistte. Zomaar even iets van je laten horen of een leuk, bijzonder, lastig of mooi moment met elkaar delen en het gevoel hebben connected te zijn, blijkt behoorlijk waardevol. Daarentegen mistte ik Facebook totaal niet; dat kanaal leek ineens heel overbodig, op de pagina’s en inhoud die aan mijn werk als coach gerelateerd zijn na. Er bleef uiteindelijk veel meer tijd over voor andere dingen, zoals lekker niksen, bewust (actief) ontspannen, lange wandelingen in de natuur, genieten van fijne momenten met mijn vriend en het lezen van boeken waar ik lange tijd niet aan toe kwam. Zonder telefoon was ik in staat meer in het ‘nu’ te zijn, meer in het moment te leven en minder het gevoel te hebben geleefd te worden.
Tegen het einde werd het uitblijven van het sociale aspect en het feit dat ik mezelf niet nuttig kon maken door middel van mijn werk steeds lastiger uit te houden voor mij. Om reeds (offline) geschreven berichten in te kunnen laden, schakelde ik af en toe mijn mobiele gegevens een paar seconden in. Ook kreeg ik weer zin om aan het werk te gaan. Kortom, het werd na drie lange weken hoog tijd om mijn offlineperiode af te gaan ronden!
Blijvende effecten
Tja, en dan…? Na drie weken heb ik zowel de voor- als de nadelen van het offline zijn ondervonden. In grote
lijnen nam het enerzijds een overduidelijk merkbaar gevoel van onrust weg en ontstond er veel meer ruimte en aandacht voor andere elementen in mijn leven. Anderzijds werd mijn sociale en zakelijke leven behoorlijk
beperkt.
Ik ben me er overigens van bewust dat dit laatste niet voor iedereen geldt, maar met name voor degenen die
veel op afstand of vrij geïsoleerd werken en leven (denk bijvoorbeeld aan digital nomads of schrijvers). Ik ben absoluut een stuk bewuster geworden van mijn eigen onlinegedrag (altijd maar bereikbaar zijn, constant aan
staan, verslavende neiging naar nieuwe signalen of informatie) en heb de mogelijke effecten ervan op mijn
mentale en fysieke gestel aan den lijve ondervonden. Hoewel ik nog zoekende ben naar een juiste balans en mogelijke structuur om de positieve effecten van het offline zijn vast te houden, merk ik dat mijn smartphone gebruik nu al is veranderd. Ik kan me goed voorstellen dat ik per week één vaste dag offline ga inbouwen, of misschien wel een aantal vaste uren per dag. Dat voornemen ook met anderen delen zal naar mijn verwachting
nog krachtiger werken; dat vergroot de kans op ondersteuning, begrip en kans van slagen, en verminderd de
kans op gevoelens van onrust of schuld (‘oh ik moet nu snel reageren, want hij zit vast te wachten op mijn
reactie’). Als er dan echt een keer stront aan de knikker is, weten anderen je hoe dan ook altijd wel te vinden ;)
Denk jij erover om ook een langere periode offline te gaan? Laat het Maria weten via coaching@byebyeburnout.nl Maria denkt gerust met je mee hoe je die periode op zo’n manier kunt aanpakken zodat je er ook echt iets voor jezelf uithaalt.
Heb jij de juiste balans tussen online en offline al gevonden? Deel dan vooral hoe jij dat doet in de praktijk en wat het je zoal oplevert. Niet alleen leuk voor Maria, maar ook waardevol voor iedereen die met jou en mij meeleest!
Meer info over Maria lees je hier.
Auteur: Maria Dekker
Tot slot: Deze week is het de Nederlandse Boekenweek. Maria en ik hebben allebei een boek geschreven. Maria haar boek gaat over Jobcraften. Wil jij ook aan de slag met job craften en meer plezier en energie in je werk? Bestel Maria haar boek dan hier.
Mijn boek is HET burn-out handboek en leert je alles om uitval op de werkvloer te voorkomen en adequaat aan te pakken. Dit boek kun je hier bestellen. Ook hier heeft Maria aan bijgedragen.